Paarden als brandpreventie

In Centraal Portugal wonen veel estrangeiros (buitenlanders), maar paardenmensen zijn vrij zeldzaam. Die vind je wat zuidelijker. Minder bergen, meer gras. Afgelopen jaar ontmoette ik Linde, een Belgische dame die in 2022 ook hier neerstreek met haar zes paarden. Via een Facebook oproep over vliegenspray vonden we elkaar. Het klikte en we speelden met de gedachte om de paarden samen te zetten. Maar Timo stond lekker dichtbij, bij mijn buren ‘Portugal by Horse’ en had het daar prima naar zijn zin.  

Een maand geleden hielp ik Linde met de verhuizing van haar paarden. Zelf heeft ze vijf hectare grond, dat is hier bij lange na niet genoeg om zes paarden het jaar rond te voeren. Dit betekent dat er altijd hooi bijgevoerd moet worden en kwalitatief goed hooi is in Portugal niet zo gemakkelijk te vinden. Daarnaast is brand hier dagelijkse realiteit in de hete zomermaanden. De allesverwoestende brand van 2017, waarbij in deze regio tientallen mensen om het leven kwamen, heeft een collectief trauma veroorzaakt bij de lokale bevolking. Afgelopen zomer was het weer raak in deze vallei. Voor de tweede keer in vijf jaar brandde de hele vallei af. Linde verloor haar caravan met daarin alles wat ze bezat.. Gelukkig was haar huis in aanbouw en overleefden alle dieren overleefden de brand. Aan de overkant trof de gigantisch grote Quinta da Lua Nova, van Mario en Milko hetzelfde lot. Ken je dit stel nog? Ze waren twee keer te zien in ‘Ik vertrek’. Al hun nieuw aangeplante fruit- en olijvenboomgaarden gingen opnieuw verloren.

---

​De enige maatregel tegen deze branden is het kort houden van begroeiing. Op een Quinta van  vijftig hectare is maaien een monsterklus. Het zijn geen weides zoals bij ons, maar rotsige hellingen met metershoge keien waartussen bramen, brem en mimosa opkomen. 
Linde, Mario en Milko kwamen met een gezamenlijk plan, namelijk brandpreventie door begrazing. Gras voor de paarden en minder werk en een veiligere omgeving voor de landeigenaar. Toen dorpsgenoten hier lucht van kregen kwam er aanbod van alle kanten. 
Klein detail, niemand heeft een omheining, die mag Linde zelf plaatsen. En dat is behalve arbeidsintensief enorm kostbaar.  

---

​Het was een wandelingetje van twintig minuten met de paarden van Linde aan de hand naar de nieuwe Quinta. Daar aangekomen viel mijn mond open. Grote  terrassen, een boomgaard - met dode boompjes - en een riviertje door het midden. Walhalla voor paarden. De beslissing was snel gemaakt. Timo meer vriendjes en ook meer gras. Wij gezelligheid en in plaats van maandelijkse pensionkosten nu een gedeelde, eenmalige investering voor omheiningen. Om de hele vallei af te spannen gaan we een crowdfunding opzetten, waarover de volgende keer meer.

Afscheid nemen van Portugal by Horse viel me zwaar, maar gelukkig zijn het mijn buurtjes en hebben we veel contact. Met google maps, locus en een printer lukte het om een route  uit te stippelen en ouderwets in te tekenen op papier. De totale afstand was zo’n 15-20 km en ongetraind wilde ik niet verder rijden dan noodzakelijk, zeker gezien het bergachtige terrein. De bekende adrenaline rush kwam opzetten toen ik in de schuur op zoek ging naar mijn kleine zadeltasjes voor de lunch, een A4 kaarthouder, een opvouwbare emmer en een high vis vest. Wat heb ik dat gemist. 

---

​We vertrokken op een frisse lenteochtend met een flinke windkracht 4-5, gelukkig met een strakblauwe hemel erboven. Super weer voor een lange rit want Timo’s raakt snel oververhit in zijn berenvacht. Hij pikte mijn spanning direct op en ging opgewonden mee op pad. Eerst een stuk door het dorp, langs de bezinepomp, het restaurant, de kapel en de garage.Vervolgens over brede dirtroads naar de volgende vallei. Een vriend fietse een paar uur mee. Hij vond het heerlijk om even van kantoor weg te zijn, ik kon de spanning van me af kletsen en Timo had psychische houvast aan zijn maatje, al was het een stalen ros. Halverwege passeerden we een slaperig dorpje waar we naast de fontein op het pleintje voor het cafe pauzeerden met een espresso en een gekookt ei. En verder ging de tocht, door verlaten valleien en langs steile hellingen. 
Na bijna drie uur keerde mijn kennis huiswaarts en reden wij het laatste uurtje alleen. De overgang van de beboste hellingen waar boeren bezig waren met het snoeien van olijfbomen en poten van aardappels naar de vallei waar slechts zwartgeblakerde stammetjes in een rotsachtig maanlandschap stonden was schokkend. Al het leven leek plots verdwenen. Geen keutels van dieren, geen bloesem, bijen of vogels. Pas bij de rivier werd de ontluikende lente weer zichtbaar en voelbaar. De natuur is ongelooflijk veerkrachtig. Op vlakke terrassen groeit nu gras. En de paarden mogen daar, gewoon door zichzelf te zijn, een bijdrage leveren aan de brandveiligheid. Dat voelt goed.

Dit artikel is gepubliceerd in BIT/CAP in het voorjaar van 2023

---